Eximpara

Yabancı kaynak kullanmadan ihracat işlemlerinin sınırsız finansmanını sağlar. Bankalar için tasarlanmıştır. Para ve finans piyasası aracıdır.

Proje Adı	Eximpara ile İhracatın Finansmanı Projesi
İlgili Alan	İhracatın Finansmanı – Düşük Maliyetli Kaynak Temini – Döviz Kazandırıcı faaliyetlerin desteklenmesi
Sorun	İhracatın finansmanında kaynak yetersizliği ve yüksek fonlama maliyeti, İhracatın yeteri kadar desteklenememesi/Teşvik edilememesi

Özet

Türkiye ekonomisinin güçlenmesi için katma değerli ürünler üretimi için gerekli olan sermaye birikiminin güçlenmesi, üretimin ve istihdamın artması, ithalat için gerekli olan dövizin temini için gerekli olan mal veya hizmet ihracatının finansmanı için Eximpara geliştirilmiştir. Eximpara bir Stepara uygulaması olup, sistemin çalışmasına ilişkin açıklamalar Stepara izahnamesinde açıklanmıştır.

Eximpara ile yeni bir finansman aracı ortaya konulmaktadır. Eximpara ile ihracat girdilerinde rol alanların alacakları garanti altına alınarak yurtiçi piyasada mal veya hizmet üreticilerin/tacirlerin işletme sermayelerinin ihracat bedellerinin tahsiline kadar durağanlaşması engellenerek, her türlü girdi maliyetleri Eximpara ile ödenmektedir. İhracatçı Eximpara ile düşük maliyetle finanse edilmektedir. Sigortalanan İhracat bedellerinin Eximpara fon yükümlülükleri Eximpara fon hesabına aktarılarak, fon yükümlülükleri fiili kaynak kullanmadan karşılanmakta ve fonlama maliyeti düşürülmektedir. Eximpara geri ödeme tarihi ile ihracat bedelinin yurda gelmesi arasındaki sürede elde edilen dövizin kullanılması için de herhangi bir faiz yükümlülüğü olmadığından cari işlemler dengesi lehine maliyetsiz fon oluşturulmaktadır.

Eximpara ile alacakları garanti altına alınanlar Eximpara dolaşım sisteminde nominal değer üzerinden geri ödeme tarihine kadar ödeme aracı olarak kullanabilmektedirler. Eximpara ile ihracat düşük kaynakla fonlanarak ulusal rekabet gücü ve ihracat olanakları artırılmaktadır.

Mevcut Durum Analizi

İhracat konusunda ülkemizde kamu bankası niteliğinde Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş. ihtisas bankası olarak görevlendirilmiştir. Bankaya ilişkin bilgiler açık kaynaklardan derlenmiştir.

a.     Türk Eximbank’ın faaliyet amacı

Eximpara ile İhracatın finansmanı projesi Türkiye İhracat Kredi Bankası A.Ş.’nin amaçlarına uygundur. Banka’nın amaçları:

• ihracatın geliştirilmesi,
• ihraç edilen mal ve hizmetlerin çeşitlendirilmesi,
• ihraç mallarına yeni pazarlar kazandırılması,
• ihracatçıların uluslararası ticarette paylarının artırılması ve girişimlerinde gerekli desteğin sağlanması,
• ihracatçılar ile yurt dışında faaliyet gösteren müteahhitler ve yatırımcılara uluslararası piyasalarda rekabet gücü ve güvence kazandırılması,
• yurt dışında yapılacak yatırımlar ile ihracat maksadına yönelik yatırım malları üretim ve satışının desteklenerek teşvik edilmesi olarak belirlenmiştir.

Ayrıca Türk Eximbank’ın  kredi, sigorta ve garanti faaliyetlerini yerine getirirken, politik riskler nedeniyle uğradığı zararların Hazine Müsteşarlığı tarafından karşılanması kuruluş kanununda hükme bağlanmıştır.

Türk Eximbank’ın Kredi, Sigorta ve Hazine işlemleri olarak 3 ana ürünü bulunmaktadır. Banka ihracatçıların finansman ihtiyacını çözerken alıcıların da finansman ihtiyaçlarını da gözeterek ürünler geliştirmiştir. Banka sadece kredi sağlayan bir kuruluş olarak değil aynı zamanda Coface, Euler-Hermes, SACE, Atradius, ECGD gibi benzer ihracat finansman kuruluşlarında olduğu gibi alacak sigortasına da yönelmiştir.  Diğer taraftan ihracatçının kur risklerini azaltmak için forward, opsiyon ve faizi swapı gibi işlemler de gerçekleştirmektedir.

Türk Eximbank’ın faaliyet amacı proje ile sağlanacak faydayı elde etme amacı ile uyumludur.

b.    Türk Eximbank’ın 2017 Yılı Faaliyetleri

2017 yılında Türk Eximbank’ın kullandırdığı kısa vadeli TL ve döviz kredilerinin tutarı 73 milyar TL (20,1 milyar ABD Doları) olarak gerçekleşmiştir.

• Kısa vadeli kredilerin %15,7’si TL kredilerden, %84,3’ü döviz kredilerinden oluşmuştur.
• Kısa vadeli krediler içerisinde en yüksek payı %78,5 ile Reeskont Kredisi alırken, ticari bankalar aracılığıyla kullandırılan Sevk Öncesi İhracat Kredisi’nin payı %11,6 olmuştur.
• 2017 yılında Türkiye ihracatı içerisinde ağırlıklı paya sahip 7.442 firma Türk Eximbank kredi programlarından yararlanmıştır.
• Kısa vadeli kredilerin sektörel dağılımında ise %17’lik pay ile metal sektörü başta gelmektedir. Kredilerin ülke gruplarına göre dağılımında %51’lik bir oran ile AB ülkeleri ilk sırada yer almaktadır.
• Tüm kredi uygulamalarında YÖB’de bulunan firmalar ile KOBİ’lere öncelik tanınmıştır. KOBİ’lere sağlanan ek kaynak ve kredi taleplerine verilen öncelik sonucunda, kullandırılan kredi tutarı 2,9 milyar ABD Doları olarak gerçekleşmiştir. Böylece kredilerin %9 oranındaki bölümünün KOBİ’lere kullandırılması sağlanmıştır.
• SÖİK-TL kapsamında 2017 yılında 3,5 milyar TL (949 milyon ABD Doları) tutarında kredi kullandırılmıştır.
• SÖİK- DVZ kapsamında 2017 yılında 5,5 milyar TL (1,5 milyar ABD Doları) tutarında kredi kullandırılmıştır.
• Aracı bankalara tahsis edilen limitlerin asgari %30’luk kısmının KOBİ’lere kullandırılması zorunlu olup, bu kapsamda KOBİ’lere 2017 yılında 1,5 milyar ABD Doları tutarında SÖİK kullandırılmıştır.
• İhracatçı ve imalatçı-ihracatçı firmalara döviz kredisi kullandırılmasına yönelik olan İhracata Hazırlık Döviz Kredisi programı kapsamında, 2017 yılında 242 milyon ABD Doları (880 milyon TL), İhracata Hazırlık TL Kredisi programı kapsamında ise 1,1 milyar TL (307 milyon ABD Doları) tutarında kredi kullandırılmıştır.
• KOBİ İhracata Hazırlık Kredisi programı kapsamında 2017 yılında 2,1 milyar TL (572 milyon ABD Doları) kredi kullandırılmıştır.
• Reeskont Kredisi programı kapsamında toplam 16,7 milyar ABD Doları (60,7 milyar TL) kredi kullandırılmıştır.
• Sevk Sonrası Reeskont Kredisi (SSRK) programı kapsamında 2017 yılında 312 milyon ABD Doları kredi kullandırılmıştır.
• Turizm Kredisi Programı çerçevesinde 2017 yılında 47,1 milyon ABD Doları (177,9 milyon TL) tutarında kredi kullandırılmıştır.
• Uluslararası Nakliyat Pazarlama Kredisi programı kapsamında 2017 yılında 47,2 milyon ABD Doları (172,3 milyon TL) tutarında kredi kullandırılmıştır.
• Marka kredisi kapsamında 2017 yılında 11,2 milyon ABD Doları tutarında kredi kullandırılmıştır.
• İhracata Yönelik Yatırım ve İşletme Sermayesi Kredileri 2017 yılında 1,8 milyar ABD Doları tutarında kredi kullandırılmıştır.
• AYB Kredisi, Program kapsamında 2017 yılında 192 milyon ABD Doları tutarında kredi kullandırılmıştır.
• Uluslararası Krediler Programları kapsamında 2017 yılında toplam 184 milyon ABD Doları kredi kullandırılmıştır.
• İhracat Alacakları İskonto Programı kapsamında, 2017 yılında, 63 ihracat işlemine yönelik toplam 29 milyon ABD Doları tutarında kredi kullandırılmıştır.

Yurdışı alıcıların finansmanı bakımından ise;

• Yurt İçi Bankalar Alıcı Kredileri: Bu kapsamda yıl içerisinde, Türkiye İş Bankası ve T.C. Ziraat Bankası aracılığıyla toplam 50 ihracat işlemine toplam 10 milyon ABD Doları finansman sağlanmıştır.
• Yurt Dışı Bankalar Alıcı Kredileri:  2017 yılında 44 ihracat işlemini finanse etmek üzere, toplam 17 milyon ABD Doları kredi kullandırılmıştır.

Hazine Müsteşarlığı tarafından politik risk zararlarının tazmini kapsamında Türk Eximbank’a 2017 yılında 3,2 milyon ABD Doları tutarında aktarım gerçekleştirilmiştir.

Alacak sigortası faaliyetleri kapsamında;

• Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası, Kısa Vadeli Yurt İçi Kredi Sigortası ve Orta- Uzun Vadeli İhracat Kredi Sigortası kapsamında 2017 yılında toplam 15,2 milyar ABD Dolarlık sevkiyat sigortalanmıştır.
• 2017 yılında, Türk Eximbank tarafından daha önce tazmin edilen zararların 2 milyon ABD Doları tutarındaki kısmı geri tahsil edilmiştir.
• Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası Programı çerçevesinde 2017 yılı sonu itibarıyla kayıtlardaki toplam alıcı sayısı 241.028’e ulaşmıştır.
• 238 ülkenin kapsam dahilinde olduğu Kısa Vadeli İhracat Kredi Sigortası programı çerçevesinde 2017 yılında 12,9 milyar ABD Doları tutarında ihracat, sigorta teminatı altına alınmıştır.
• Kısa Vadeli Yurt İçi Kredi Sigortası kapsamında 2017 yılı sonu itibarıyla 129, 10.616 alıcısından, limitleri kapsamında 2.167 milyon ABD Doları tutarındaki sevkiyatı sigortalanmıştır.
• Sigorta kapsamına alınan sevkiyatlar karşılığında 6,75 milyon ABD Doları prim tahsilatı yapılmış ve 272.958 ABD Doları tutarında tazminat ödemesi gerçekleştirilmiştir.
• Orta ve Uzun Vadeli İhracat Kredi Sigortası  kapsamında 2017 yılında sigortalanan toplam tutar 186,2 milyon ABD Dolarına ulaşmıştır.
  • Bu rakamın 124,9 milyon ABD Doları tutarındaki kısmı Spesifik İhracat Kredi Sigortası Sevk Sonrası Risk Poliçesi kapsamında,
  • 61,3 milyon ABD Doları tutarındaki kısmı ise Spesifik İhracat Kredi Sigortası Sevk Öncesi Risk Poliçesi kapsamında sigortalanmıştır.
  • Diğer yandan, 2017 yılında Spesifik İhracat Kredi Sigortası Sevk Sonrası Risk Poliçesi kapsamında toplam 282.267 ABD Doları tutarında tazminat ödemesi yapılmıştır.

Banka 2017 yılında başarılı bir faaliyet ortaya koymuştur. Türk Eximbank’ın dış ticaret dengesinde Türkiye lehine dönüştürecek yeni ürün için faaliyet kapasitesi ve bu amacı gerçekleştirecek olan piyasa aktörleri ile kurmuş olduğu bağ yeterlidir. Banka yeni ürün ile ihracatı finanse ederken yurtiçi piyasadaki işletme sermaye ihtiyacını da kredi kullandırmadan sağlayacaktır.

c.     Kullanılan Kaynaklar

2017 yılında kullandırılan TL kredilerin fonlanmasında,

• Ödenmiş sermaye,
• Faiz tahsilatları,
• TCMB kaynağından döviz cinsinden sağlanarak ihracatçıya dövizin yanı sıra TL cinsinden de kullandırılan Reeskont Kredileri kapsamında oluşan TL kaynaklar

kullanılmıştır.

• Ağustos 2017 tarihinde Türk Eximbank’ın ödemiş sermayesi 3,7 milyar TL’den 4,8 milyar TL’ye yükseltilmiştir.
• 21 bankanın katılımıyla tek bir sendikasyon kredisi kapsamında 1 yıl vadeli 370,5 milyon Avro ve 31 milyon ABD Doları,
• 23 bankanın katılımıyla iki parça halinde alınan sendikasyon kredisi kapsamında 1 yıl vadeli toplamda 469,5 milyon Avro ve 87 milyon ABD Doları,
• 7 bankanın katılımıyla 3 yıl vadeli olarak alınan sendikasyon kredisi kapsamında iki seferde toplam 186,5 milyon Avro,
• Dünya Bankası kapsamında 7 yıl geri ödemesiz 22 yıl vadeli toplamda 155,8 milyon ABD Doları,
• Hazine Müsteşarlığı garantisi altında İslam Kalkınma Bankası (IDB)’ndan sağlanan 100,7 milyon ABD Doları tutarında ilk üç yılı geri ödemesiz on yıl vadeli kredi sağlanmıştır.
• 2017 yılında yurt dışındaki bankalardan temin edilen diğer kredilerin toplam tutarı ise 1,6 milyar ABD Dolarıdır.
• Eurotahvil ihracı yoluyla da 5 yıl vadeli 500 milyon ABD Doları tutarında kaynak temin edilmiştir.
• TCMB’nin Türk Eximbank’a tahsis ettiği senet reeskont imkanından yoğun şekilde faydalanılmış olup, 31 Aralık 2017 itibarıyla söz konusu kaynağın bakiyesi 11,1 milyar ABD Dolarına ulaşmıştır.

Türk Eximbank, 2017 yılında ihracatın ve ihracata yönelik yatırımların finansmanı için mevcut kaynak yapısını çeşitlendirerek, TCMB kaynağı dışındaki borç stokunu önceki yıla göre %20 artışla 9,5 milyar ABD Doları seviyesine yükseltmiştir.

Proje elde kullanılan kaynakları daha etkin kullanılmasına olanak sağlamaktadır. Türk Eximbank’ın halihazırda kullanmış olduğu kaynaklar ihracatın finansmanında daha da etkin hale gelecektir. Proje iç piyasada üretimin artırmasına ve proje ile piyasa dolaşımına çıkacak finansal araç iç piyasada da güven unsuru haline gelecektir.

d.    Türk Eximbank’ın faaliyet politikası

Türkiye’nin resmi destekli ihracat kredi kuruluşu olarak ihracat sektörüne kredi, garanti ve sigorta programları ile destek sağlayan Türk Eximbank, esasen kar amaçlı faaliyette bulunmamakla birlikte, sermayesi ve mali gücünün muhafazası amacıyla uygun getiri oranı sağlamaya çalışmakta ve tüm faaliyetlerinde genel olarak kabul gören bankacılık ve yatırım ilkelerine uymaktadır. Bu çerçevede Banka, “ihracat sektörüne finansal destek sağlamak” şeklinde ifade edilen yasal işlevlerini yerine getirirken üstlenmesi gereken risk düzeyini, mali gücünün zayıflamasına sebep olmayacak bir yaklaşımla sürdürmek durumundadır.

Banka daha önce yalnızca banka teminat mektubu kullandırılan kredilere ek olarak, Hazine Destekli kefalet sistemi kapsamında başvuran firmalara diğer maddi teminatların (ipotek, rehin, kefalet vb.) tesis edilmesi suretiyle de kredi kullandırılmaya başlanmıştır.Kullandırılan krediler karşılığında alınan güvenceler Eximpara fonlama yöntemleri ile uyumludur.

e.     Türkiye’nin karşı karşıya kaldığı finansal riskler

2017 yılında ortalama ticari alacaklar dünya genelinde 2 gün uzamıştır. 2018 yılında 1 gün daha uzayacağı beklenmektedir. Vadenin uzaması klasik finansman yöntemleri ile daha fazla faiz yükü (maliyet) anlamına gelmektedir. Diğer taraftan özellikle ÇİN gibi hızla gelişmekte olan ülkeler dünya piyasalarına daha uzun vadeli ürünler sunabilmektedirler. Yurtdışı alıcı kredileri ile bu durum giderilmeye çalışılsa kısa vadede Çin gibi ülkelerle da istenilen düzeyde rekabeti sağlayacak mahiyete ulaşması beklenmemektedir.

ABD’nin sıkılaşan para politikası, Avrupa Merkez Bankası’nın yılsonuna kadar parasal genişlemeye son vermesi yönündeki beklentiler ve bazı hükümetlerin bu projelere sağladıkları sübvansiyonları durdurdukları düşünüldüğünde, likiditeye erişimin daha güç hale gelmesi beklenmektedir.

Büyük ölçekli dış dengesizlikler ve dış finansmana olan bağımlılıkları sebebiyle zaten zorluklar yaşayan Türkiye, kur krizlerinde derinleşme yaşamaktadır. Türkiye sektörel not düşürme dalgası ile karşı karşıya kalmıştır: Otomotiv, kağıt ve ahşap sektörleri özellikle iç talepteki düşüş sebebiyle «yüksek riskli» kategorisine girerken, içerdiği devasa yatırımlar sebebiyle döviz kuru risklerine karşı özellikle kırılgan olan enerji sektörü «çok yüksek riskli» sektör kategorisine düşmüştür. ABD’nin Türkiye’ye yönelik yeni uygulamaya koyduğu korumacı önlemler sebebiyle ülkenin metal sektörü de «çok yüksek riskli» sektör kategorisine düşürülmüştür.

2018 ile birlikte Türkiye’de bir takım değişiklikler ortaya çıkmıştır, ödemelerde aksamalar artarken, B2B faturalarında ödemelerde de gecikmeler görülmekte, ortalama vadeler uzamaktadır ve alacağın nakde dönüşmesi gecikmektedir. Geç ödemeler gelirlerin %31,6’sının kaybına neden olmaktadır. Türkiye Bölgedeki en çok B2B temerrütlerinin yaşandığı ülke olmuştur. İflas süreçleri ve tahsilattaki başarısızlıklar zararların oluşmasının en önemli sebepleri olarak ortaya çıkmaktadır.

Proje ise yeni bir minimum kaynak kullanarak yeni bir finansman yöntemi ortaya konulmaktadır. Proje ile ortaya konulan finansman yöntemi bankanın amaçları ile uyumludur. Proje ile önerilen finansman yöntemi mevcut ürünlere ek olarak ortaya konulmaktadır. Projenin hayata geçirilmesi bakımından Banka elverişli bilgilere ve yeterli organizasyon yapısına sahiptir. Banka tarafından finansman sağlanırken kullanılan yöntemler Eximpara fonlaması için yeterlidir.

f.      Projeyi yapacak kurum

Proje İhracata yönelik olarak türü fark etmeksizin herhangi bir banka tarafından yapılabilir.

g.     Yapılmak istenen

Yasal elektronik para olarak Stepara formatında Eximpara ile ihracatın finansmanı sağlanmaktır. İhracatçının temin edeceği banka teminat mektubu, hazine garantisi, Kefalet sigorta poliçesi ile geri ödeme gününde Eximpara fon karşılığının hamil hesabına nakit olarak aktarılacağı garantilenmektedir. Eximpara’nın ihracat ürün girdilerinin temininde kullanarak, ihracatçı düşük maliyetle (gayri nakdi kredi komisyonu) finansman sağlarken, ihracat malına girdi sağlayan tedarikçilerinin alacaklarının vadesinde ödeneceği garanti altına alınmaktadır. Eximpara ile satıcıların alacak hakları sertifikalandırılarak, istenilen miktara istenildiği kadar bölünme olanağı ile alacak hakkının vadesi gelmeden de  mal/hizmet alımında kullanılmasına olanak sağlanmaktadır. Bu durum alacak hakkı bulunanların gereksiz borçlanma ihtiyacını ortadan kaldırmakta ve işletme sermayesinin işletmede yeni katma değer oluşturulmasında kullanma sayısını artırmaktadır. Aynı sermaye ile daha fazla üretim olanağı ile yabancı kaynak ihtiyacının azalması ve yabancı kaynak için karşılanması gerekli finansman giderlerinin de düşmesi sağlanmaktadır.  İç piyasada karlılığın yükselmesi ile tacirin/üreticinin rekabet gücü artmakta ve daha düşük fiyatla tedarik olanağı ortaya çıkmaktadır. İç piyasada karlılığın artması, ihracat girdi maliyetlerinin de azalmasını sağlayarak, ihracatçının rekabet gücü yüksek şekilde uluslararası piyasada faaliyet göstermesini sağlamaktadır.

h.    İhtiyacın Tespiti

Türk Eximbank’ın 2018 yılı hedefleri içerisinde ticari ve politik risklerden arındırılmış bir ortamda çalışma imkanı bulan ihracatçılarımızın ticari bankalardan ve diğer finansal kuruluşlardan daha kolay finansman temin edebilmelerine olanak sağlayacak mekanizmalara ağırlık verme yer almıştır.

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası’nın (TCMB) açıkladığı Temmuz ayı verilerine göre, Türkiye’nin bir yıl içinde döndürmesi gereken kısa vadeli dış borç stoku 181,3 milyar dolar. Bu borcun 28,9 milyar doları kamu bankalarına, 74,1 milyar doları özel bankalara, 66 milyar doları ise özel sektöre ait.Bu da bankaların önümüzdeki yıl içinde yaklaşık 102 milyar dolar dış borcunu finanse etmesi gerektiğini gösteriyor.

Uluslararası derecelendirme kuruluşları Zorlaşan finansman koşulları ve zayıflayan ekonominin, varlık kalitesi, sermaye kullanımı, likidite ve fonlama açısından bankacılık sektörüne çıkarması beklenen zorluklar, gibi sebeplerle Türk Bankalarının kredi notunu düşürmüştür.

Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (BDDK) açıkladığı son verilerde sorunlu kredilerde artış gözlemlenmektedir. Ağustos ayında Türk Lirasının döviz karşısında ani değer kayıpları Kasım itibariyle kısmen telafi edilse de kurlardaki hızlı değişim ithalatçı ve ihracatçıları fiyatı belirleyememeleri nedeniyle sözleşme yapmalarını zorlaştırmaktadır. Yerli bankalar yurtdışından kaynak bulma sorunu yaşamasa da fonlama maliyetlerinde önemli artışlar ortaya çıkmıştır. Bankaların mevduatlarına karşın vermiş olduğu kredilerin yüksekliği de sorun teşkil etmektedir. Banka bilançolarındaki zararların kamuya devredilmesine yönelik talepler de kamu maliyesini olumsuz etkileyecek faktörler arasında yer almaktadır.

Dünyada kısa vadeli borçlardaki artış, uluslararası piyasada fonlama maliyetini sürekli artırmaktadır. İhracat için gerekli olan finansmanın daha uygun koşullarda sağlayacak yeni yöntemlerin geliştirilmesine ihtiyaç bulunmaktadır.

i.      Değiştirilecek durumlar

İhracatın finansmanında yeni bir model getirilmektedir. Bu modelin kullanımı arttıkça maliyeti yüksek finansman yöntemleri daha az kullanılacaktır.

j.      Proje verilerinin temin edilmesi gereken yerler

Bankalar, Gelir İdaresi, esnaf sanatkar, ticaret ve sanayi odaları, İhracatçı birlikleri, TİM

k.    Projeden etkilenecek olan kesim ve ihtiyaç analizi

Projeden ihracatçılar, ihracatçılara ürün teslim edenler, ihracat ürün girdilerini tedarik edenler ile Eximpara kullanacak herkes etkilenecektir. Tüm kesimlerin ihtiyacı, alacaklarının zamanında tahsil edilmesi, vadeli alacaklarının tahsil etmeden önce de borçlarını ödemesini sağlaması ve yeterli öz kaynağı olmayanların ticari işini düşük maliyetle finanse etmektir.

l.      Projenin maliyet/kazanç analizi

Proje sonucunda oluşturularak, işletilecek sistemi kullananlar kullanım ücreti ödeyecektir. Kullanım potansiyeli bakımından şu verileri dikkate almakta fayda bulunmaktadır: 2017 yılında yaklaşık olarak 550 bin kişi 20 milyon çek düzenlemiştir. Katma Değer Vergisi faal mükellef sayısı 2,5 milyonun üzerindedir, 750 bin basit usulde vergilendirilen esnaf bulunmaktadır. Eximpara 3. Kişilere ticari veya özel sebepler ile transfer edilebilir. Türkiye’de yaşayan herkes sistem kullanıcı olabilir. Eximpara vadeli alacağı likit hale getirdiğinden kambiyo senetlerine karşın %100 karşılığı olan ve düşük maliyetlidir. Her işlemden 1 TL işlem ücreti alındığında dahi, yoğun işlem sayısı karsında önemli bir gelir getirmektedir. Buna karşın projenin en önemli maliyeti bir defa yapılacak yazılım ve donanım maliyeti ile az insan kaynağı ile sistem bakım ve işletme maliyetidir. Sistemin elde edeceği kazancına göre maliyeti çok düşüktür.

Diğer taraftan Eximpara ihracında kullandırılacak gayri nakdi kredi komisyon gelirleri sistem işletme gelirlerinden ayrı olarak doğrudan Bankaya kalmaktadır. Eximpara bankanın faaliyeti gereğince gerekli olan yabancı kaynak ihtiyacını da azaltacağından fonlama maliyetleri de düşecektir.

m.   Proje uygulaması için gerekli olan nitelikli insan kaynağı

Proje Stepara sisteminin uygulanmasıdır, Proje Stepara fikri ve sınai mülkiyet hakkı sahipleri tarafından önerilmektedir. Bankacılık faaliyetinin gerektirdiği mevcut insan kaynakları projenin olgunlaştırılması ve uygulanması için yeterli tecrübeye sahip kişileri barındırmaktadır. Yazılım ekibi finansal teknoloji yazılımları konusunda tecrübelidir.

n.     SWOT/GZFT Analizi

	POZİTİF	NEGATİF
İÇSEL	(S) Projenin banka faaliyet alanı içerisinde olması Düşük maliyet Yönetimin dijital çözümlere pozitif yaklaşımı Yöneticilerinin dijital dönüşüm uygulama tecrübeleri	(W) Daha önce uygulanmamış olması
DIŞSAL	(O) Klasik Yöntemlerden farklı yeni çözüm arayışları Dijital paralar üzerindeki ilgi Regülasyonların tamamlanması Tamamlayıcı dijital araçların (E-uygulamalar) uygulanıyor olması	(T) Finans kurumlarının direnci Uluslararası tepki

Proje Paydaşları

Projeden etkilenecekler ve etkilenme sebepleri aşağıdaki gibidir:

Ortaklar:

• Banka: Projenin sahibidir.
• Stepara          : Projenin uygulanacağı Stepara Sisteminin fikri ve sınai mülkiyet hakkı sahibidir.
• Yazılımcı : Projenin yazılım altyapısını projeye uygun yazılmasından sorumludur.
• İhracatçılar : Projeye destek sağlanmasına olanak verir
• Odalar: Yerel sahiplenme ve dolaşım sisteminin gelişimi

İştirakçiler:

• Gelir İdaresi Başkanlığı : E-fatura sistemine entegrasyon
• Bankalar: Fon hesaplarının tutulması ve geri ödeme talimatlarını yerine getirilmesi
• T.C. Merkez Bankası: Sitemin yasal denetleyicisi
• Hazine: Teşvik destek sistemlerinin entegrasyonu
• Diğer Finans Kurumları: ihraç sistemine garanti, teminat, kefalet ile katılım

Finansman Sağlayabilecek Kuruluşlar:

• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı: Proje Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programına uygundur. 10.000.000 TL’ye kadar destek verilmektedir. destek unsurları, Makine ve Teçhizat, İşletme Gideri, Perosnel, Enerji, Kredi faizi, kira
• Tübitak: Proje: Tech – InvesTR GİRİŞİM SERMAYESİ DESTEKLEME PROGRAMIna uygundur. Proje Teknoloji Transfer Ofislerinin (TTO), Teknoloji Geliştirme Bölgelerinin (TGB) ve yeterlik kararı verilmiş Araştırma Altyapılarının (AA) ortak edilmesi halinde 50.000.000 TL’ye kadar destek verilmektedir.
• Kredi Garanti Fonu: Teknolojik Ürün Yatırım Destek Programı kapsamında Bakanlık tarafından uygunluk verilen Geri Ödemesiz Destek ön ödeme tutarını geçmemek üzere azami 1.000.000-TL kefalet vermektedir.

Ana Hedef Grupları

• Aracı ihracatçılar-DTŞ-SDŞ: Eximpara ile ihraca konu malın edinme maliyetinin kısmen veya tamamen fonlanması
• İhracatçıya ihraç edilmek üzere ürün imal edenler: Eximpara ile ihraca konu malın bedelinin tamamen peşin tahsil edilmesi, işletme sermayelerinin geri dönüşünün sağlanması
• Üretici ihracatçılar: İhraç konusu malın üretim girdilerinin kısmen veya tamamen düşük maliyetle fonlanması
• İhraç edilecek mallar için her türlü girdi tedairk edenler: Eximpara ile ihraca konu malın bedelinin tamamen peşin tahsil edilmesi, işletme sermayelerinin geri dönüşünün sağlanması

Tali Hedef  Grupları

• Ticari mal alıcıları: Verecekleri banka teminat mektubu, sigorta kefalet senedi, hazine garantisi, fon karşılığında Eximpara ile alıma konu malın edinme maliyetinin kısmen veya tamamen fonlanması
• Üreticiler: Verecekleri banka teminat mektubu, sigorta kefalet senedi, hazine garantisi, fon karşılığında Eximpara ile üretim girdi maliyetinin kısmen veya tamamen fonlanması
• Ticari mal/hizmet satıcıları: Eximpara ile satıma konu mal/hizmet bedelinin tamamen peşin tahsil edilmesi, işletme sermayelerinin geri dönüşünün sağlanması

Doğrudan Nihai Faydalanıcılar:

• Eximpara’ya dolaşım sisteminden yatırım yapmak suretiyle elde edenler: Faizsiz getiri elde etmeleri, düşük fiyatla alınan Eximpara’nın nominal değerde harcanması
• Eximpara’yı dolaşım sisteminden havale alanlar: Dolaşım sisteminde harcama, Eximpara ile ödünç, bağış alabilme
• Gelir İdaresi: Vergi Tahsilatı Yapabilme, kamu alacaklarını hızlı tahsil etme
• SGK: Sosyal güvenlik prim alacaklarını hızlı tahsil etme
• Yargı (icra daireleri) :takip konusu alacakları hızlı tahsil etme
• Fon sağlayıcılar: (bankalar, sigorta şirketleri faktöring şirketleri) Eximpara fonlaması nedeniyle komisyon geliri elde etmeleri, Eximpara reeskont gelirleri, Eximpara türev işlem gelirleri

Dolaylı Nihai Faydalanıcılar

• Hazine: Sistem kullanımı nedeniyle oluşan katma değer karşılığı basılacak paralardan elde edilecek senyoraj geliri, Kamu borçlanma gereğinin azalması, kamu gideri için daha az vergi ihtiyacı
• T.C. Merkez Bankası: Fiyat istikrarının ve Türk parasının değerinin sağlanması
• İstihdam piyasaları: İstihdam ihtiyacının artması, işsizliğin düşmesi, ücret genel seviyesinin yükselmesi
• Finans piyasaları: ödenmeyen kredi riskinin azalması, banka aktiflerinin güçlenmesi
• Piyasa: Ticari bilanço rasyolarının iyileşmesi, kayıt dışı ekonominin ve haksız rekabetin azalması

Sorun Analizi

Türkiye’de yurtiçi piyasada ortalama alacak tahsil süresi (vade) yaklaşık 90 gün civarındadır. Son dönemdeki ekonomik sorunlar, sürelerin uzamasına sebep olmaktadır. Diğer taraftan Türkiye, ithalatının nerdeyse tamamını peşin olarak yaparken ihracatının çok büyük bir bölümünü vadeli olarak yapmaktadır.  Vadelerin uzaması yabancı kaynak ihtiyacını arttırmış olduğundan ihraç edilen mal bedellerinin ihraç tarihinden itibaren 180 gün içerisinde yurda getirilmesi zorunluluğu getirilmiştir. Türkiye’deki finansman maliyetlerinin yüksekliğinin de etkisiyle rekabet gücü, ihracatçı tarafından vade ile dengelenmeye çalışılmaktadır. Finansman maliyetleri nedeniyle üretim girdi tedarikçilerine olan borçlar mümkün olduğu kadar uzatılmaya çalışılmaktadır. Bu durum ise yurtiçi piyasa aktörlerinin işletme sermayelerinin durağanlaşmasına ve üretim için yabancı kaynak ihtiyacının artmasına neden olmaktadır. Yabancı kaynak maliyetinin üretim maliyetine yansıması ile bir kısır döngü ortaya çıkmaktadır. İhracatın finansmanı için verilen krediler, bu yönüyle yurtdışı alıcıların daha uzun vadede ödeme yapmalarını sağlayarak onların lehine faizsiz fon sağlamaktadır. Diğer taraftan ihracatı teşvik etmek bakımından Türk Eximbank‘ın yurtdışı alıcılara da kredi sağlayan ürünleri bulunmaktadır.

Dünyada finansman maliyetlerinin genel anlamda yükseldiği, kaynakların kısıtlandığı göz önüne alındığında klasik fonlama yöntemleriyle mevcut kısır döngüyü bozmak kısa vadede zor görünmektedir. Yasal tedbirler alacak vadelerinin kısalmasına pek olumlu sonuçlar doğurmamaktadır. Ortaya konulan kısıtlamalar ihracatçının pazarını kaybetmesine veya daha düşük bir kâra razı olmasına sebep olma riskini taşımaktadır. Mevcut maliyetler ile alışılagelmiş vadelerin kısaltılarak ihracat bedelinin yurda getirilmesi pek olası görülmemektedir. Diğer taraftan uzayan vadeler ise daha fazla dövizli kaynak ihtiyacına sebep olmaktadır. Dolayısıyla ihracata konu olan ürünün maliyetini düşürme üzerine odaklanmak gerekmektedir. İhracatı desteklemenin temel amacını yurt içerisinde katma değerli ürün üreterek döviz girdisi sağlamak olduğu dikkate alındığında yurt içi üreticilerin kârlılıklarını da aynı zamanda arttırmak gerekmektedir. İhracatın finansmanı ile ilgili sorunu yurtiçi piyasada ayrı düşünme olanağı yoktur.

Hedef Analizi

Projenin genel amacı, daha az kaynak ile ihracatçıya daha fazla destek sağlamaktır. Bu hedefi iki şekilde ifade edebiliriz. Mevcut desteği daha az kaynak ile sağlama olanağı veya mevcut kaynak ile daha fazla destek sağlamaktır. İhracatın sübvanse edilmiş kredilerle desteklenmesinde bu ancak vadelerin düşürülmesiyle mümkündür. Fakat yukarıda sorun analizinde ifade ettiğimiz üzere bu durum kısa vadede olası değildir.

Projenin özel amacı ise yeni düşük maliyetli finansman yöntemi ile ihracat ürünü girdi maliyetlerinden itibaren vadenin olumsuz etkisini ortadan kaldırarak kaynak ihtiyacını azaltmaktır. Hedef ihracatçı üzerindeki finansman yükünün azaltılmasıdır. Nakdi krediler yerine ihracatçıya kabul gören teminatları karşılığında verilecek gayri nakdi krediler ile ürün girdi tedarikçilerinin alacaklarının nakit derecesinde likit hale getirilmektedir. Bu yolla iç piyasadan tedarik edilen ürünün ihraç bedeli yurda getirilinceye kadar tedarikçilerin bu alacak haklarını ihtiyaçları doğrultusunda ödeme aracı olarak kullanılabilmektedirler.

Gayri nakdi kredilerin ihracatçıların teminatları ile fonlanması nedeniyle proje uygulayıcı bankanın bu fonlama karşılığında yabancı kaynak ihtiyacı olmamaktadır. Diğer taraftan üretim aşamasından itibaren finansman yükünden arındırılmış girdi maliyetleri kârlılığı ve rekabet gücünü arttıracağından ihracatçının zarar görmeden daha düşük fiyat ile daha kısa vadede ihraç olanağı ortaya çıkmaktadır. İhracat bedellerinin yurda gelme süresi kısaldıkça yurtiçi girdi maliyetlerinin fonlama yükümlülük tarihi ile zaman farkı proje uygulayıcı banka tarafından fon yükümlülüğü karşılığında ihracat bedelinden keseceği tutarı herhangi bir finansman maliyeti olmaksızın diğer faaliyetlerinde kullanabilmesine olanak vermektedir. Projenin özel hedefi, proje kapsamında yapılan ihracatın herhangi bir kaynak kullanmaksızın kendi kendini finanse etmesidir. Bu yolla erken tahsil edilecek ihracat bedelleri ise mevcut ürünlerin finansmanında kullanımında banka herhangi bir faiz ödemeyeceği için düşük maliyetle fon sağlamış olmaktadır.

Proje kapsamında finanse edilen ihracatların kaynak kullanım ihtiyacı çok düşük olduğundan bu yolla finanse edilen ihracat arttıkça projenin genel amacı başarma oranı da artacaktır.

Proje uygulayıcı banka yeni finansman yönteminden ihracatçıdan alacağı komisyon bedeli tutarı kadar gelir elde edecektir. Diğer taraftan ortaya çıkan kısa vadeli fonlar için ise herhangi bir finansman maliyeti yüklenmeden diğer faaliyetlerinde kullanmak suretiyle gelir elde edecektir. proje uygulayıcı bankanın ihracata sağlamış olduğu yüksek finansmana karşı yabancı kaynak kullanımı azalacağından finansman giderleri de azalarak kârlılığı artacaktır.  

Strateji Analizi

Eximpara, Stepara sistemi üzerinden çalışmaktadır. Stepara sisteminin ihraç, dolaşım ve geri ödeme alt sistemleri bulunmaktadır. İhraç ve geri ödeme sistemi projenin özel ve genel amacını yerine getirmek için yeterli olmakla birlikte Eximpara‘nın geniş tabanlı bir dolaşım sisteminde kullanılması amaca daha etkin ve hızlı ulaşılmasını sağlamaktadır. Eximpara, 6493 sayılı Kanun kapsamında yasal elektronik para olarak bir ödeme aracıdır. Eximpara‘nın girdi maliyetlerinin yanında yurtiçi piyasada her türlü ihtiyaç için de kullanılması mümkündür. Eximpara‘nın yurtiçi piyasada kullanılması ekonomide canlanmaya katkı sunmaktadır. Eximpara, yurtiçi piyasa aktörlerinin finansman giderlerinin azalmasını, işletme sermayesi devir hızlarının artmasını sağlayarak piyasanın rekabet gücünü artırarak her türlü üründe katma değeri de yükseltmektedir. Dolaşım sistemi, dolaylı olarak ihraç ürünü girdi maliyetlerinin ayrıca düşmesini sağlayarak rekabet gücünü daha da artıracaktır. Eximpara‘nın dolaşım sistemini etkin olarak kullanmasını sağlayacak faaliyetler Açık Bankacılık Servisine uygun olarak Estra ile sağlanacaktır.  

Eximpara‘nın hedefi ihracatçılar ve ihraç malı üretenler olmasına karşın Türkiye’deki tüm üretici ve tacirler, finans kurumları da paydaş olarak ortaya çıkmaktadır. Eximpara yurtiçi piyasada diğer kaynak sağlayıcılar tarafından da ihraç olanağı ortaya koymaktadır. Proje uygulayıcı bankanın Estra sistemi paydaşı da olması halinde sistem işleticisinin elde ettiği gelirlerden de Banka iştirak geliri elde edebilecektir.

Projenin yerel sahiplendirmesini güçlendirmek bakımından sistem işleticisi üzerinden Sanayi ve Ticaret Odaları veya Birliği, bankalar, sigorta şirketleri, faktöring şirketleri, finansman şirketleri, Esnaf ve Sanatkar Odaları ve Konfederasyonu gibi kurum ve kuruluşlar da projeye ortak edilebilir. Bu ortaklar, dolaşım sisteminin tabanını genişletirken Eximpara‘nın güçlü bir Stepara türü olarak işlemesini sağlayabilecektir.

Bu paydaşların sisteme ortak olması sistemden olumsuz etkilenebileceklerin olumsuzluklarını giderecek ve sistem yazılım entegrasyonunun daha hızlı başarılmasını sağlayacaktır.

Eximpara mevcut sistemlere alternatif bir proje değildir. Mevcut sistemler arasına kurulmuş bir yöntem ve bu yöntemin kendine özgü bir sistemi bulunmaktadır sistem fiili para hareketi gerektiği noktada işlevini tamamlayarak mali sonuçlarını finans piyasasına devretmektedir. Sistem maliyet gerektirebilecek huşularda mevcut yapılardan yararlanarak, insan kaynağı ihtiyacını en aza indirmiştir.

Eximpara düşük maliyetli bir finansman yöntemi olarak ülkemizin acil olarak ihtiyaç duyduğu projelerdendir.

Tüm Sorunlar giderilecek mi?

Eximpara’nın dolaşım sisteminin geliştirilerek kullanılması sadece bu projede ele alınan sorunu değil, makro ve mikro ekonomini ile kamu maliyesinin bir çok sorununu giderebilecek mahiyettedir.

Yararlanılabilecek fırsatlar var mı?

E- devlet ve dijital dönüşüm konusunda Türkiye önemli adımlar atmış ve yasal düzenlemeleri hayata geçirmiştir. E-fatura, e-arşiv uygulamalarının yanında e-teminat mektubunun hayata geçirilmiş olması, elektronik kayıt kuruluşlarının etkin çalışıyor olması, özellikle dolaşım sisteminin etkin çalışması bakımından e-fatura sistemine geçen mükellef sayısının artması, yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanımının dijital ödeme sistemleri ile beraber çalışıyor olması, e-ticaret hacminin hızla artması projenin hayata geçirilmesindeki önemli fırsatlar olarak ortaya çıkmaktadır.

Kalıcı çözüm için uygulanacak yöntem

Eximpara’nın iç piyasa ihtiyaçları için de katılımcıların ihraç sisteminden faydalanmalarını sağlamak, sistemin hızla genişlemesini ve fiili kaynak ihtiyacının azalmasını sağlar.

Hedef grupların ihtiyaçlarını hangi stratejiler karşılar

Hedef grupların temel beklentisi ve ihtiyacı ticari teslim karşılığının tam ve zamanında ödenmesini sağlamaktır. Eximpara sistem kullanıcılarının alacak haklarının tahsilini garanti etmektedir. Sertifikalandırılan alacak hakları geri ödeme tarihinden önce nakit karşılığı olarak satıma müsaittir. Eximara’nın kendine özgü piyasasının yatırımcılara açılması, nakit döngüsünü hızlandıracaktır.

Yerel sahiplenme olması için nasıl bir yol izlenmeli

Yılı rakamları itibariyle, 77.730 ihracatçı firma bulunmaktadır. 157,09 milyar dolar ihracat gerçekleşmiştir. Türk Eximbank 7.422 ihracatçıya 23,92 Milyar dolar kredi kullandırmıştır.2.5 Milyonun üzerinde Katma Değer Vergisi Mükellefi bulunmaktadır. Eximpara ile tüm ihracatçıların finansmanı olanaklı hale gelirken, Eximpara’nın dolaşım sisteminde etkin bir şekilde kullanılması için yeterli kullanım noktası bulunmaktadır. Yerel sahiplenme bakımından esnaf, sanayici ve tacirler meslek oda ve birliklerinin sistem işleticisinde paydaş olmaları yerel sahiplenmenin hızla genişlemesini sağlayacaktır.

Stratejilerin uygulama maliyeti

Proje tümüyle tek bir banka bünyesinde yapılabilir, bu durum elektronik para sistemi ile banka uygulamalarının entegrasyonunu kolaylaştıracaktır. Proje için hangi strateji uygulanırsa uygulansın sistem işletmesi için gerekli olan yazılım ve donanım maliyetinde bir anlamlı bir farklılaşma olmayacaktır. Diğer taraftan Eximpara’nın daha etkin kullanılması ve talep görmesi için gerekli olan dolaşım sisteminde katılımcı anlaşmaları uzun bir sürece ihtiyaç duyacaktır. Dolaşım sisteminde Eximpara ile ticaret yapılabilmesi için Eximpara karşılığında mal veya hizmet sunan katılımcı sayıların hızlı artırılması meslek odaları kullanılarak hızlı bir şekilde yürütülebilir. Bu durum dolaşım sisteminin genişletilmesi için daha az efor ve maliyet anlamına gelecektir.

Fayda maliyet yönünden en etkili strateji

Eximpara’nın üretileceği Stepara sistemi elektronik para sistem işletmesidir, sistem işleticisi bankalar veya elektronik para kuruluşları olabilmektedir. Banka bünyesinde elektronik para ihraç mümkün olmakla birlikte sistem diğer finans kurumlarının da fonlamaya katılmasına uğundur, diğer taraftan dolaşım sisteminin geliştirilmesi bankaya maliyet yükleyebilir.

Mevcut lisans almış elektronik para kuruluşları da kullanılabilir, ancak yeni bir elektronik para şirketinin kurulması sistem işletmesinin yalın ve etkin çalışmasını sağlayacağı gibi aynı zamanda zamanla piyasanın ihtiyacı da bu işletme üzerinden yürütülebilir. Yeni kurulacak sistem işleticisi şirkete özellikle esnaf, sanatkar, sanayici ve tacir meslek birliklerinin ortak edilmesi dolaşım sisteminde aktif katılımcı sayısını artırarak Eximpara talebini artırıcı olacaktır. Sistem işletme maliyetini azaltacak şekilde tasarlanmış olduğundan, kısa sürede yatırım maliyetini karşılayacak olmakla birlikte paydaş sayısının artması ilk maliyetin finansman yükünün de hafiflemesini sağlayacaktır.

Her durumda tek bir bankanın projeyi tek başına uygulama kabiliyeti vardır.

Proje Planlaması

Mantıksal Çerçeve Matrisi

	Proje Mantığı / Yapısı (Müdahale Mantığı)	Proje Mantığı / Yapısı (Müdahale Mantığı)	Doğrulama Kaynakları ve Araçları	Varsayımlar / Riskler
GENEL AMAÇ	1 Düşük kaynak ile daha fazla ihracatın finansmanın sağlanarak ihracatın artırılması	8 Bankanın finanse ettiği ihracatçı ve ihracat rakamları projenin genel amaca ulaşmasını gösterecektir.	9 Bu göstergeler için veri kaynağı dış ticaret verileridir.	BOŞ
PROJE AMACI	2 İhraç ürünü girdi tedarikçilerinin üzerindeki vade baskısının, vadeli alacağa yüksek akışkanlık kazandırılarak azaltılması	10 Eximpara’a ile ihracatın finansmanını talep edenlerin sayısının artması özel amaca hangi ölçüde ulaşıldığını gösterecektir.	11 Proje amacının gerçekleşmesin ölçülmesinde ihracat kalemi, tutarı ve ihracatçı sayısının artması, Bankanın yabancı kaynak ihtiyacındaki azalma ve sistem kullanım verileri kullanılacaktır.	7 Sistem düşük maliyetle yabancı kaynak kullanmaksızın finansman olanağı sağladığından, finansman sağlayarak gelir elde eden finans kurumları, alacağı garantilediğinden alacak sigortası yapan sigorta şirketleri projeye karşı olabilirler, ancak bu kurumlar ihraç sisteminde etkin rol alması sağlanarak sistemden gelir elde etmeleri ve sistemin daha etkin çalışmasına katkı sağlayabilirler.
BEKLENEN SONUÇLAR	3 Eximpara ile finanse edilen ihracat sayısının artması sistemden tüm ihracatçının faydalanması ihracat miktarının artması daha kısa vadede ihraç bedelinin yurda gelmesi İhraç edilen birim malda katma değerin artması	12 Sistemi kullanan katılımcıların İhracatının artması, maliyetlerin düşmesi, finansman giderlerinin azalması, ve sisteme olan talep yoğunluğu, Eximpara emisyonu, geri ödeme gününde fiili para transferleri projenin beklenen sonuçlarının elde edilip edilmediğini gösterecektir.	13 Proje sonuçlarının elde edildiğine dair göstergelerin tespiti için Stepara sistemi işletme verileri, Banka Verileri, Ulusal iç ve dış ticaret verileri, TÜİK tarafından açıklanacak üretici fiyat endeksleri, piyasada oluşan faiz, derecelendirme kuruluşlarının notları kullanılacaktır?	6 Beklenen sonuçların zamanında elde edilmesi için sistemin işleyişini engelleyecek yasal düzenlemelerin yapılmaması gerekmektedir.
FAALİYETLER	4 Dolaşım sistemi katılımcılarının artırılması İhraç Sistemin iç piyasa ürün tedarikleri için  katılımcılarının artırılması Karşılıklı dış ticaret hacmi yüksek olan ülkelerde klon sistemler kurulmasını sağlayarak dış ticarette takas/mahsup işlemleri ile daha az para kullanılması	ARAÇLAR Bu faaliyetleri uygulamak için sistem işleticisi gerekmektedir.	MALİYETLER Sistem için donanım, yazılım, sistem işletme, geliştirme, pazarlama maliyetleri bulunmaktadır.	5 Planlanan faaliyetlerin uygulanabilmesi için Bankanın doğrudan kontrolü dışında herhangi bir koşul sağlanmasına gerek yoktur
				ÖN KOŞUL Projenin başlamasından önce herhangi bir ön koşul gerekliliği tespit edilememiştir.

Süre ve Faaliyet Planlaması

Projeye başlanmasından itibaren projenin bir yıl içerisinde hayata geçmesi planlanmaktadır.

İŞ PAKETLERİ

1. E-para Kuruluşunun Seçimi (Yönetim)
   1. E-para şirketleri
   1. Banka bünyesi
   1. PTT
   1. Yeni e-para kuruluşu
2. Yazılımın Tamamlanması
   1. Sistem Algoritmalarının Projeye Uyarlanması (Sistem Tasarımcısı)
   1. Yazılım Kodlarının yazılması (Yazılımcılar)
   1. Sistem Alt Yapısının kurulması ve Güvenliği (Donanım ve Siber Güvenlik)
   1. Sistem testleri
3. Hukuki Hazırlık
   1. Çerçeve Sözleşmelerinin Hazırlanması (Hukukçu)
   1. Tedbir Makamları ile anlaşma yapılması (Yönetim)
   1. Ana sözleşme ve paydaşlar ile olan sözleşmelerin hazırlanması (Hukukçular)
   1. Mevzuatın gözden Geçirilmesi (Hukuk)
   1. Düzenleyici ve denetleyici kuruluşlarla görüşmeler (Yönetim)
   1. Paydaşlar ile Görüşmeler (Yönetim)
   1. Mevcut İşleyişe entegrasyon
4. Fiili hazırlık
   1. Sistem donanım ihtiyacının tespiti
   1. Sistem donanımının tedariki
   1. Yazılımım kurulması
   1. Sistemin testi
5. Veri Hazırlığı
   1. İhracatçı veri tabanının oluşturulması
   1. Dolaşım sistemi potansiyel katılımcılarının tespiti
   1. Katılımcıların sisteme kaydı
   1. Çerçeve Sözleşmelerinin İmzalanması
   1. Fon hesabı tutulacak bankalar ile çerçeve sözleşmelerin imzalanması
   1. Fon bankalarının sisteme entegrasyonu

Kaynak Planlaması

Kaynak planlamasında temel belirleyici etken, sistem işleticiliğinin banka bünyesinde yürütülüp yürütülmeyeceğinin belirlenmesidir. Projenin maliyet unsurlarının önemli kısmı sistem işleticiliğindedir. Banka sistem işleticiliğini münhasıran kendisi yapmak istediğinde maliyet de banka tarafından karşılanacaktır.

Eximpara‘nın daha geniş dolaşım ağında kullanılabilmesi ve ihracat ile ilgisi olanlar haricindeki tacirlerin ihraç sisteminden faydalanması için banka dışında bir işletici (elektronik para kuruluşu) düşünülmesi halinde mevcut lisanslı bir işletici ile mi yoksa yeni bir şirket kurulması mı tercih edilecektir sorusunun cevaplanması gerekmektedir.

Mevcut altyapısı bulunan elektronik para kuruluşlarının kullanılması maliyeti düşürecek olmakla birlikte verilecek gelir payı karşılığında sağlanan menfaat dengesiz olacağından fayda/maliyet açısından rasyonel olmayacağı değerlendirilmektedir.  

Sistem işleticisi olarak yeni e-para kuruluşu kurulması halinde bu kuruluşa yerel sahiplendirme sağlayacakların ortak edilip edilmeyeceğine karar verilmesi gerekmektedir. Yerel sahiplendirme sağlayacakların verecekleri iştirak sermayesi karşılığında alacakları pay ile elde edecekleri gelir arasında proje sahibi aleyhine durum oluşmakla birlikte özellikle dolaşım sisteminin geliştirilmesi için gerekli olan pazarlama ve müşteri ilişki maliyetleri parafiskal bağlantıları dahilinde bu ortaklar üzerinde bırakılarak, sistem işletme maliyetleri sürekli olarak düşük tutulabilir.

Projeye kamu desteklerinden faydalanmaktadır. Kamu destek unsurları projenin hayata geçmesi için gerekli mali kaynağı sağlayabilmektedir. Bu nedenle e-para kuruluşu sahibi olmak bu desteklerden faydalanılmasını sağlayarak girişlim sermaye ihtiyacını düşürecektir. Öte yandan TTO ile proje yapılarak yine destek imkanı da değerlendirilebilir.

Kaynak planlaması için proje ortaklarının belirlenmesi ve bu ortaklar arasındaki paylaşım ilişkisine de karar verilmesi gerekmektedir.

KAYNAKLAR

• Türk Eximbank, eximbank.gov.tr
• Stepara, stepara.com
• Sanayi ve Teknoloji Bakanlığı, sanayi.gov.tr
• Ticaret Bakanlığı, ticaret.gov.tr
• Hazine ve Maliye Bakanlığı, hazine.gov.tr
• Gelir İdaresi Başkanlığı, gib.gov.tr
• Bankacılık Düzenleme ve Denetleme Kurulu, bddk.gov.tr
• T.C. Merkez Bankası, tcmb.gov.tr
• TÜBİTAK, tubitak.gov.tr
• KOSGEB, kosgeb.gov.tr
• Eurel-Hermes eulerhermes.com.tr
• SACE, sace.it/en
• Coface, coface.com.tr
• Atradius, atradius.com.tr
• BBC, bbc.com
• ECGD- Export Credit Guarentee Depratment, ukexportfinance.gov.uk